Pozew o zapłatę – co to jest, jak go napisać i złożyć?

Pozew o zapłatę to pierwsze pismo wszczynające postępowanie przed sądem w sprawie o zapłatę, na mocy którego wierzyciel może dochodzić roszczeń przysługujących mu od dłużnika.

Najczęściej stanowi to jeden z końcowych etapów egzekwowania swojej należności, który poprzedzony jest próbą ugodowego załatwienia sprawy (np. poprzez skierowanie do dłużnika przedsądowego wezwania do zapłaty).

Jak napisać pozew o zapłatę należności ?

Pozew o zapłatę powinien odpowiadać wymogom formalnym, wynikającym z obowiązujących przepisów prawa.

Pozew winien czynić zadość przede wszystkim warunkom pisma procesowego (co zostanie wyspecyfikowane poniżej), a także zawierać:

1. dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2. oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
3. wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
4.  informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Nawiązując do powyższego, każde pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
2. imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
3. oznaczenie rodzaju pisma (np. pozew o zapłatę);
4. osnowę wniosku lub oświadczenia;
5. w przypadku, gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
6. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
7. wymienienie załączników, które trzeba również załączyć fizycznie do pozwu i jego odpisu (z pewnymi wyjątkami, o czym szerzej w dalszej części niniejszego artykułu).

(art. 126 § 1 i 1¹ k.p.c.)

Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1. oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do doręczeń wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
2. oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;
3. numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
4. numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

(art. 126 § 2 k.p.c.)

Pozew może zawierać również dodatkowe wnioski, m.in.:

• wniosek o zabezpieczenie powództwa;
• wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności;
• wniosek o przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda;
• wnioski służące do przygotowania rozprawy, tj. m.in. wniosek o wezwanie na rozprawę wskazanych świadków i biegłych, dokonanie oględzin, czy też polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin, zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.

(art. 187 § 2 pkt 1 – 4) 

Jeżeli zdecydujemy się ustanowić w sprawie pełnomocnika, do pozwu należy dołączyć także egzemplarz pełnomocnictwa albo jego uwierzytelniony odpis. Od pełnomocnictwa należy uiścić opłatę skarbową w kwocie 17,00 zł, chyba, że jesteśmy zwolnieni na mocy ustawy z jej regulowania.

UWAGA: Przedmiotowej zasady (konieczności przedłożenia pełnomocnictwa) nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. 

W każdym piśmie należy podać także wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna. Zasady obliczania wartości przedmiotu sporu są uregulowane w art. 19 – 26 k.p.c.

Jak widać, prawidłowe sporządzenie pozwu o zapłatę wymaga od składającego zachowania wielu wymogów formalnych. To proces wymagający dużego nakładu pracy i czasu, w szczególności, iż jego treść wyznacza poniekąd ramy postępowania sądowego oraz przekłada się na jego dalszy przebieg. Stąd też bardzo ważne jest jego prawidłowe sporządzenie, a także jego wyczerpujące uzasadnienie, w czym z całą pewnością może pomóc profesjonalny pełnomocnik.

Jak wnieść pozew o zapłatę i do którego sądu ?

Pozew o zapłatę można wnieść na różne sposoby:

1) Osobiście

Należy udać się do biura podawczego właściwego sądu (godziny otwarcia biur podawczych są dostępne na stronach internetowych sądów). Pozew z załącznikami należy złożyć wraz z jego odpisem/odpisami w ilości odpowiadającej liczbie pozwanych (np. jeżeli po stronie pozwanej jest jedna osoba, wówczas należy złożyć na biurze podawczym pozew w dwóch takich samych egzemplarzach – jeden egzemplarz dla Sądu, drugi dla strony pozwanej).

UWAGA: Składając pozew osobiście, należy skompletować także trzeci egzemplarz, który winniśmy zachować dla siebie. Na nim pracownik biura podawczego przybije pieczątkę potwierdzającą fakt złożenia pozwu do sądu, a także datę dokonania tej czynności.

2) Listownie

Pozew z załącznikami należy włożyć do koperty wraz z odpisem/odpisami dla strony przeciwnej. Zatem analogicznie jak w przypadku osobistego złożenia, pozew wraz z załącznikami należy włożyć do koperty wraz z odpisami w ilości odpowiadającej liczbie pozwanych (np. jeżeli po stronie pozwanej jest jedna osoba, wówczas należy włożyć do koperty dwa takie same egzemplarze pozwu – jeden egzemplarz dla Sądu, drugi dla strony pozwanej).

UWAGA: Przesyłkę należy wysłać do sądu listem poleconym, zachowując dla siebie potwierdzenie nadania. Oddanie pisma procesowego w polskiej placówce operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo w zagranicznej placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem tego pisma do sądu (art. 165 § 2 k.p.c.).

3) W formie elektronicznej (pozew składany w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym).

UWAGA: Pozew składany w EPU różni się w zakresie wymogów formalnych (m.in. nie ma obowiązku dołączania do niego załączników, o czym poniżej).

WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU

Właściwość miejscowa

Generalna zasada stanowi, że powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania bądź siedzibę (właściwość ogólna). Od tej zasady istnieje jednak sporo wyjątków. Dla przykładu, powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania (art. 34 § 1 k.p.c. – właściwość przemienna).

Właściwość rzeczowa

Sprawy o zapłatę w I instancji rozpoznawane są zarówno w sądach rejonowych
(w przypadku, gdy wartości przedmiotu sporu nie przekracza 100.000,00 zł), jak i w sądach okręgowych (w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 100.000,00 zł).

UWAGA: Powyższe właściwości nie znajdują zastosowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Opłaty za złożenie pozwu o zapłatę

Zgodnie z art. 126² § 1 k.p.c. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata. Oczywiście trzeba mieć jedocześnie na uwadze, że są takie sprawy, w których strona jest z mocy prawa zwolniona z obowiązku uiszczania przedmiotowej należności bądź też Sąd na jej wniosek zwolni ją z konieczności jej płatności.

Co do zasady, pozew o zapłatę podlega opłacie sądowej (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu wynoszącej:

1. do 500 zł – w kwocie 30 zł;
2. ponad 500 zł do 1500 zł – w kwocie 100 zł;
3. ponad 1500 zł do 4000 zł – w kwocie 200 zł;
4. ponad 4000 zł do 7500 zł – w kwocie 400 zł;
5. ponad 7500 zł do 10 000 zł – w kwocie 500 zł;
6. ponad 10 000 zł do 15 000 zł – w kwocie 750 zł;
7. ponad 15 000 zł do 20 000 zł – w kwocie 1000 zł.

W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20.000 zł pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 zł.

UWAGA: Wysokość opłaty może różnić się od powyższych zakresów, np.:

• czwartą część opłaty (¼) pobiera się od pozwu spełniającego przesłanki do rozpoznania w postępowaniu nakazowym (art. 19 ust. 2 pkt 1 u.k.s.c.);
• czwartą część opłaty (¼) pobiera się od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, z tym że w przypadku, o którym mowa w art. 50537 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, uiszczoną opłatę od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym zalicza się na poczet opłaty od nowo wniesionego pozwu (art. 19 ust. 2 pkt 2 u.k.s.c.);
• w sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego lub podjął próbę rozwiązania sporu przez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez właściwy sąd polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych (art. 13e u.k.s.c);
• w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym opłata stała lub stosunkowa wynosi połowę opłaty ustalonej zgodnie z art. 13, art. 13a i art. 13b, jednak nie mniej niż 100 złotych i nie więcej niż 200 000 złotych (art. 13d u.k.s.c).

ZWOLNIENIE Z KOSZTÓW SĄDOWYCH

Osoba fizyczna, która nie jest w stanie uiścić opłaty w ogóle bądź też w określonej ustawowo wysokości, może domagać się w treści pozwu zwolnienia przez Sąd z kosztów sądowych
(w całości lub w części). Wówczas musi ona załączyć do niego wypełnione oraz własnoręcznie podpisane oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (zgodnie z ustalonym wzorem) z którego winno wynikać, że nie jest ona w stanie ponieść tego wydatku bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub jego poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.

Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych także osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, pod warunkiem wykazania przez nią, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie (art. 103 ust. 1 u.k.s.c.).

Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych podlega rozpoznaniu w terminie 7 dni od dnia złożenia albo uzupełnienia jego braków formalnych. Sąd rozstrzyga wniosek wydając stosowane postanowienie, na które przysługuje zażalenie.

MOŻLIWE TRYBY ROZPOZNANIA SPRAW O ZAPŁATĘ:

1. postępowanie zwykłe;
2. postępowanie upominawcze;
3. postępowanie nakazowe;
4. postępowanie uproszczone;
5. elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU).

W związku z tym, że złożenie pozwu o zapłatę w zwykłym postępowaniu nie różni znacznie od tego co dotychczas zostało wyjaśnione w niniejszym artykule, skupimy się na trybach wymienionych w pkt 2 – 5.

Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a w innych przypadkach – jeżeli przepis szczególny tak stanowi (art. 480¹ § 1 k.p.c.). Nakaz zapłaty sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym.

POSTĘPOWANIE UPOMINAWCZE

Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach określonych w art. 480¹ § 1, chyba że według treści pozwu:

1. roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2. twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
3. zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.

Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, strona pozwana w określonym terminie może wnieść sprzeciw. W takim przypadku nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem. Termin wynosi co do zasady dwa tygodnie od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce w kraju bądź miesiąc od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce poza granicami kraju na terytorium Unii Europejskiej.

UWAGA: Jeżeli jest kilku pozwanych o to samo roszczenie, sprzeciw powoduje utratę mocy tylko w stosunku do tego, który taki sprzeciw złożył – nie obejmuje więc z automatu wszystkich pozwanych.

Opłata od pozwu winna być obliczona na zasadach ogólnych (art. 13 u.k.s.c.).

POSTĘPOWANIE NAKAZOWE

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się na wniosek powoda zgłoszony
w pozwie. Sąd wydaje nakaz zapłaty w tym trybie, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione:

1. dokumentem urzędowym;
2. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3. wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.

Powyższe dokumenty muszą być załączone do pozwu.

(art. 485 § 1 k.p.c.)

Sąd wydaje również nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości (art. 485 § 2 k.p.c.).

Sąd może wydać nakaz zapłaty w tym trybie także, jeżeli podstawą jego wydania jest umowa, dowód spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz dowód doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 711 i 852), odsetek w transakcjach handlowych określonych w tej ustawie lub rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust. 2 tej ustaw (art. 485 § 2¹ k.p.c.).

Jak już zostało wspomniane w uprzedniej części artykułu, od pozwu o zapłatę w postępowaniu nakazowym uiszcza się czwartą część opłaty, ustalonej na podstawie art. 13 u.k.s.c.

Przykład: Iksiński dochodzi zapłaty od Igrekowskiego kwoty 9.000,00 zł. Opłata od pozwu zgodnie z art. 13 u.k.s.c. wynosi 500,00 zł  −> ¼ x 500,00 zł = 125,00 zł.

UWAGA: Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. Niemniej, istnieje możliwość wstrzymania natychmiastowej wykonalności nakazu wydanego na podstawie weksla lub czeku. Muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki: pozwany wniesie zarzuty oraz złoży wraz
z zarzutami albo w późniejszym piśmie procesowym wniosek o wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty.

Od nakazu zapłaty pozwany może wnieść zarzuty (nie zaś sprzeciw, jak miało to miejsce
w postępowaniu upominawczym). Termin na wniesienie zarzutów wynosi miesiąc od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce na terytorium Unii Europejskiej bądź trzy miesiące od dnia doręczenia nakazu, w przypadku gdy doręczenie nakazu ma mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej.

POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE

Sąd rozpoznaje sprawy w postępowaniu uproszczonym o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia
z rękojmi lub gwarancji, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.

Możliwość skorzystania z tej drogi dochodzenia roszczenia, jest zatem ograniczona wysokością wartości przedmiotu sporu oraz charakteryzuje się pewnymi odmiennościami, np. co do zasady
w jednym pozwie można dochodzić tylko jednego roszczenia, zmiana powództwa jest zaś niedopuszczalna. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest możliwe tylko wtedy, gdy wynikają z tego samego stosunku prawnego lub kilku stosunków prawnych tego samego rodzaju. Jeśli nastąpi niedopuszczalne połączenie w jednym pozwie kilku roszczeń, przewodniczący zarządzi zwrot pozwu bez wezwania do usunięcia tego braku. Natomiast, jeśli w terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie powód cofnie pozew w zakresie żądań niepodlegających łączeniu, pozew w pozostałej części wywoła skutek od daty jego pierwotnego wniesienia (art. 505³§ 1 i 2 k.p.c.).

ELEKTRONICZNE POSTĘPOWANIE UPOMINAWCZE (EPU)

Elektroniczne postępowanie upominawcze różni się nieznacznie od zwykłego postępowania upominawczego (określane jest jako jego podtyp). Jak sama nazwa wskazuje, pozew składa się drogą elektroniczną do e – sądu, którym jest Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie
VI Wydział Cywilny. Jest to jedyny Sąd w Polsce, który rozpoznaje sprawy w tym trybie. Środki odwoławcze od orzeczeń e – sądu kierowane są zaś do tzw. e – sądu odwoławczego, którego funkcję piastuje Sąd Okręgowy w Lublinie – II Wydział Cywilny Odwoławczy.

Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie może być wydany, jeżeli:

1. powód dochodzi roszczenia innego niż pieniężne;
2. doręczenie pozwanemu nakazu miałoby nastąpić poza granicami kraju.

Co równie istotne, w postępowaniu tym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. Strona powodowa wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Pozwany ma możliwość wyboru – może złożyć pismo procesowe drogą elektroniczną bądź też tradycyjną (papierową). Niemniej jeżeli strona pozwana wniesie pismo za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – ta forma stanie się wyłącznie właściwa także dla niego i nie będzie wówczas możliwa zmiana na formę papierową.

Jak już uprzednio zwróciliśmy uwagę, w pozwie należy wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń, bez dołączania ich do niego. Od nakazu zapłaty, tak jak w przypadku zwykłego postępowania upominawczego, pozwany również może wnieść sprzeciw. Do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się jednak dowodów.

W przypadku wniesienia sprzeciwu sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc (art. 50536 k.p.c.)   

Od pozwu w EPU pobiera się czwartą część opłaty (¼) ustalonej na podstawie art. 13 u.k.s.c., co również zostało wyspecyfikowane w uprzedniej części tego artykułu.

Co po sądowym nakazie zapłaty ?

Najczęściej, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w danej sprawie (orzeczenie uprawomocni się, jeżeli w przepisanym ustawowo terminie nie zostanie skutecznie złożony środek zaskarżenia lub też nie przysługuje on danej osobie z mocy prawa), jeżeli dłużnik nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku zapłaty zasądzonej należności, podejmuje się kolejno następujące działania:

1. Składa się do sądu, który wydał orzeczenie, wniosek o nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności.
2. Po otrzymaniu orzeczenia z klauzulą wykonalności, kieruje się do komornika sądowego wniosek o wszczęcie egzekucji.

Reasumując, warto mieć na uwadze, że sporządzenie oraz złożenie pozwu do sądu w sposób możliwie najpełniej zabezpieczający interes Klienta, wymaga podjęcia szeregu czynności oraz wnikliwej weryfikacji stanu faktycznego oraz prawnego sprawy. Niejednokrotnie więc bezpieczniej jest powierzyć ich wykonanie profesjonaliście, w czym z miłą chęcią zespół Kancelarii Państwa wesprze.

Przeczytaj również:

Likwidacja spółki komandytowej krok po kroku

Czym jest NDA?

Ile trwa rozwód bez orzekania o winie?